روش آموزش ریاضی در مدارس ابتدایی ژاپن

در سراسر جهان هدف های آموزش و پرورش در دوره ابتدایی با هم شباهت هایی دارند ولی مقایسه میزان موفقیت های یکی نسبت به دیگری، پژوهشگران آموزشی را به عوامل گوناگون و از آن جمله به روش های به کار رفته در آموزش و پرورش مدارس ابتدایی کشورهای مختلف جهان متوجه می سازد.

هدف این مقاله بیان روش هایی است که معلمان و دانش آموزان ژاپنی را در ارتباط با یک دیگر یاری می دهد تا آموزش اثر بخشی را در کلاس درس ریاضی سازمان دهی کنند و به پیشرفت های تحسین برانگیزی در مسیر هدف های آموزشی دست یابند. روش هایی که در آموزش ریاضی بیشتر بر پایه فهم مسأله استوار است و به جای تمرکز به روش سخنرانی معلم، بر روش مباحثه ای دانش آموزان متمرکز شده است و کوشش می کند تا بیش از توجه به هدف ها و انتظارهای یاددهنده بر توانایی ها، نیازها و فعالیت های یادگیرینده در فرایند یاددهی – یادگیری توجه و تأکید کند.

معلمان مدارس ابتدایی ژاپن در روش آموزش ریاضی از تهیه طرح درس و اجرای آن در کلاس درس گرفته تا بازبینی و ارزش یابی فعالیت های آموزشی، فرصت هایی را برای اندیشیدن دانش آموزان فراهم می سازند. در واقع، توجه به امکان تفکر دانش آموزان، راهنمای اصلی معلمان در فرایند یاددهی – یادگیری است.

کلاس های درس ریاضی در دوره ابتدایی ژاپن بیش تر از قاعده و قالب مشخصی پیروی می کنند و تا حدود زیادی از فرایندهای تعریف شده و قابل پیش بینی تشکیل شده اند. این گونه کلاس ها معمولاً با طرح یک مسأله از سوی معلم آغاز می شوند. مسأله ای که معلم برای ایجاد انگیزه تفکر در دانش آموزان آن را در طرح درس خود آورده است. سپس دانش آموزان دقایقی برای یافتن پاسخ مسأله به تنهایی یا به کمک یک دیگر به تفکر می پردازند. پس از این که بیش تر آنان حداقل یک راه حل مشخص را برای مسئله پیدا می کنند، بحث پیرامون راه های مختلف حل مسأله آغاز می شود معلم از برخی از دانش آموزان می خواهد تا روش خود را برای حل مسأله توضیح دهند. پس از توضیح هر یک از دانش آموزان، معلم از آنها می خواهد تا نظر خود را درباره راه حل های ارائه شده بیان کنند و دانش آموزان به طور آشکار به اظهار نظر در اثبات یا نفی راه های ارائه شده می پردازند. پس از بیان راه حل های مختلف در ارتباط با مسأله مطرح شده، معلم از دانش آموزان می خواهد تا راه حل های ارائه شده را با یک دیگر مقایسه کنند و با محتوای کتاب درسی تطبیق دهند. در این مرحله است که دانش آموزان کتاب های درسی خود را می گشایند و راه حل های خود را با آن چه در کتاب بیان شده است، مقایسه می کنند. آن گاه معلم از دانش آموزان می پرسد: «آیا کسی راه حل دیگری متفاوت با آن چه بیان شد، پیدا کرده است؟ آیا روشی متفاوت با آن چه در کتاب آمده است، پیدا کرده اید؟» پس از پاسخ احتمالی دانش آموزان به این سؤالات که بیش تر برای جلب توجه دانش آموزان به ادامه بحث مطرح می شوند، معلم خود به مقایسه ای کوتاه میان راه حلهای ارائه شده می پردازد و آنها را در ارتباط با محتوای کتاب درسی تبیین می کنند. آن گاه از دانش آموزان می خواهد اگر سؤالی دارند مطرح کنند و در نهایت از آنها می خواهد که کل جریان کلاس را مرور، بازبینی و ارزیابی کنند و حاصل را در یک بند (پاراگراف) در دفترچه های خود بنویسند. یادداشت های دانش آموزان در دقایق پایانی کلاس به عنوان جمع بندی مباحث کلاس تلقی می شود، ارزشیابی آنها از کلاس درس را نشان می دهد. این خود منبعی برای خود اندیشی معلم و دانش آموزان و راهنمایی برای بهبود فرایند یاددهی – یادگیری به حساب می آید.

منبع:؟